नवी दिल्ली : महागाईची झळ सहन करणाऱ्या सर्वसामान्यांच्या अडचणी आजपासून वाढल्या आहेत. आजपासून अनेक गोष्टींवर जीएसटी भरावा लागणार आहे. यामध्ये घरात वापरल्या जाणाऱ्या अनेक गोष्टींचा समावेश आहे. यापूर्वी यावरील जीएसटीचा दर शून्य होता. चंदिगडमध्ये नुकत्याच झालेल्या जीएसटी कौन्सिलच्या बैठकीत अनेक गोष्टींवर जीएसटी लावण्याचा निर्णय घेण्यात आला. यासोबतच अनेक गोष्टींवर जीएसटीचा दर वाढवण्यात आला आहे. हे दर 18 जुलैपासून म्हणजेच आजपासून लागू झाले आहेत. तथापि, उघड्यावर विकल्या जाणार्‍या ब्रँड नसलेल्या उत्पादनांवर जीएसटी सूट कायम राहील.
जीएसटी कौन्सिलच्या निर्णयाची अंमलबजावणी झाल्यानंतर आजपासून अनेक खाद्यपदार्थ महाग होणार आहेत. यामध्ये पिठ, चीज आणि दही यांसारखे प्रीपॅकेज केलेले आणि लेबल केलेले पदार्थ समाविष्ट आहेत. आता यावर ५ टक्के जीएसटी भरावा लागेल. त्याचप्रमाणे 5,000 रुपयांपेक्षा जास्त भाड्याने घेतलेल्या हॉस्पिटलच्या खोल्यांवरही जीएसटी भरावा लागेल. याशिवाय दररोज 1,000 रुपयांपेक्षा कमी भाड्याने असलेल्या हॉटेलच्या खोल्यांवर 12 टक्के दराने कर आकारण्याचे सांगण्यात आले आहे. त्यावर अगोदर कोणताही कर नव्हता.
केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या GST परिषदेने नुकत्याच झालेल्या बैठकीत कॅन केलेला किंवा पॅकेज केलेले आणि लेबल केलेले (फ्रोझन वगळता) मासे, दही, पनीर, लस्सी, मध, सुका मखना, सुका सोयाबीन, मटार यांचा समावेश करण्याचा निर्णय घेतला आहे. गहू आणि इतर तृणधान्ये आणि तांदूळ यांसारख्या उत्पादनांवर ५% जीएसटी लावण्याचा निर्णय घेण्यात आला. त्याचप्रमाणे, टेट्रा पॅक आणि बँकेद्वारे जारी केलेल्या धनादेशांवर 18 टक्के जीएसटी आणि ऍटलससह नकाशे आणि चार्टवर 12 टक्के जीएसटी आकारला जाईल.
कोणत्या गोष्टी झाल्या महाग?
- ‘प्रिंटिंग/ड्रॉइंग इंक’, धारदार चाकू, पेपर कटिंग चाकू आणि ‘पेन्सिल शार्पनर’, एलईडी दिवे, ड्रॉइंग आणि मार्किंग उत्पादनांवरील कराचे दर 18 टक्के करण्यात आले आहेत.
- सोलर वॉटर हीटर्सवर आता 12 टक्के जीएसटी लागणार आहे, जो पूर्वी पाच टक्के कर होता.
- रस्ते, पूल, रेल्वे, मेट्रो, कचरा प्रक्रिया प्रकल्प आणि स्मशानभूमीच्या कामाच्या कंत्राटांवर आता 12 टक्क्यांऐवजी 18 टक्के जीएसटी लागू होईल.
कोणत्या गोष्टी झाल्या स्वस्त?
- रोपवे आणि काही सर्जिकल उपकरणांद्वारे माल आणि प्रवाशांच्या वाहतुकीवरील कराचा दर पाच टक्क्यांवर आणण्यात आला आहे. पूर्वी तो 12 टक्के होता.
- माल वाहतुकीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या ट्रक, वाहनांवर आता १२ टक्के जीएसटी लागणार आहे. यापूर्वी हा दर १८ टक्के होता.
- RBI (रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया), विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण, सिक्युरिटीज आणि एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया यांसारख्या नियामकांच्या सेवांसह निवासी गृह व्यवसाय युनिट्स सोडल्यास कर लागू होईल.
- बॅटरीसह किंवा त्याशिवाय इलेक्ट्रिक वाहनांवर 5% जीएसटी सुरू राहील.
घरोघरी वापरल्या जाणाऱ्या ‘या’ वस्तू महागल्या
- दही, लस्सी आणि ताक, पनीर
- सर्व प्रकारचा गूळ
- खांडसरी साखर
- नैसर्गिक मध
- मुरमुरे, तांदूळ, गहू, राई, बार्ली, पीठ
