मुंबई : ज्येष्ठ अभिनेते आणि चित्रपट दिग्दर्शक मनोज कुमार यांचे निधन झाले. आज (३ एप्रिल २०२५) मुंबईतील कोकिलाबेन रुग्णालयात वयाच्या ८७ व्या वर्षी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. त्यांच्या निधनामुळे चित्रपटसृष्टीत शोककळा पसरली असून, देशभरातून अनेकजण भावना व्यक्त करत आहेत.
मनोज कुमार यांच्या अंतिम संस्काराची तयारी सुरू असून, त्यांच्या कुटुंबियांनी त्यांच्या चाहत्यांना आणि मित्रपरिवाराला अंतिम दर्शनासाठी एकत्र येण्याचे आवाहन केले आहे. त्यांचे अंतिम संस्कार शनिवार, ५ एप्रिल २०२५ रोजी मुंबईत होणार आहेत. शुक्रवारी सकाळी त्यांच्या निधनाची बातमी आली, आणि त्यानंतर अनेक प्रमुख बॉलिवूड कलाकार, निर्माता, दिग्दर्शक, आणि राजकीय नेत्यांनी त्यांच्या निधनावर शोक व्यक्त केला. त्यांच्या निधनामुळे केवळ बॉलिवूडच नाही, तर भारतीय चित्रपटसृष्टीतील एक अत्यंत महत्त्वाचा अध्याय संपल्याची भावना व्यक्त केली जात आहे.
मनोज कुमार यांचा जन्म २४ जुलै १९३७ रोजी भारताच्या उत्तर प्रदेशातील आजमगढ जिल्ह्यात झाला. त्यांनी आपल्या करिअरची सुरूवात १९५७ मध्ये केली, आणि लवकरच बॉलिवूडमध्ये ओळख निर्माण केली. ‘भारत कुमार’ या उपनामाने ओळखले जाणारे मनोज कुमार आपल्या चित्रपटांमधून देशभक्ती, समाजाचे गंभीर प्रश्न आणि मानवी मूल्यांची गोडी जगाला लावणारे एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्त्व बनले. मनोज कुमार यांच्या अभिनयाची खासियत म्हणजे त्यांनी नेहमीच साध्या माणसाच्या वेदना, हिम्मत आणि देशभक्तीचे उत्तम चित्रण केले. त्यामुळेच त्यांना ‘भारत कुमार’ ही उपाधी प्राप्त झाली. त्यांच्या अभिनयाने, विशेषत: ‘उपकार’ आणि ‘भारत विजय’ सारख्या चित्रपटांमधून, भारतीय जनतेच्या मनामध्ये कायमचे स्थान निर्माण केले. मनोज कुमार यांच्या करिअरमध्ये ‘उपकार’ (१९६७), ‘पहचान’ (१९७१), ‘भारत विजय’ (१९७२), ‘क्रांती’ (१९८१) आणि ‘रोटी कपड़ा और मकान’ (१९७४) यांसारख्या चित्रपटांचा समावेश आहे, ज्यात त्यांनी समाजाची स्थिती आणि देशभक्तीचे महत्त्व मोठ्या प्रभावीपणे मांडले. त्यांच्या अभिनयाची, दिग्दर्शनाची आणि संकल्पनांची प्रेरणा आजही अनेक कलाकार घेतात.
त्यांनी चित्रपट दिग्दर्शनातही महत्त्वपूर्ण कामगिरी केली आहे. त्यांनी दिग्दर्शित केलेले ‘शहीद’ (१९६५) आणि ‘क्रांती’ (१९८१) यांसारखे चित्रपट नेहमीच चर्चेत राहिले. या चित्रपटांमध्ये त्यांनी देशाच्या स्वातंत्र्य संग्राम, भारतीय संस्कृती आणि समाजातील महत्त्वपूर्ण मुद्द्यांवर प्रगल्भ विचार मांडले.
